Schroniska dla zwierząt odgrywają niezwykle ważną rolę w trosce o bezdomne i porzucone czworonogi. Zapewniają im dach nad głową, podstawową opiekę weterynaryjną, a także szansę na znalezienie nowego domu. Aby zrozumieć skalę tego zjawiska i specyfikę funkcjonowania placówek w Polsce, warto przyjrzeć się bliżej zarówno liczbie i rozmieszczeniu schronisk, jak i ich strukturze organizacyjnej.
Według najnowszych danych, w Polsce działa obecnie około 230 schronisk dla zwierząt. Trzeba jednak zaznaczyć, że liczby te mogą się nieznacznie różnić w zależności od źródła i metodologii zbierania informacji. Nie wszystkie placówki są bowiem rejestrowane w taki sam sposób, co powoduje pewne rozbieżności statystyczne. Mimo to wspomniana liczba jest najczęściej podawana w analizach i raportach organizacji zajmujących się ochroną praw zwierząt oraz w opracowaniach jednostek samorządowych.
Jeszcze kilkanaście lat temu, w okolicach 2010 roku, liczba oficjalnych schronisk w Polsce kształtowała się na poziomie 160–170 placówek. Wpływ na wzrost tej liczby miało rosnące zainteresowanie tematyką praw zwierząt, co z kolei przekładało się na coraz większą liczbę inicjatyw społecznych i samorządowych mających na celu zapewnienie godnych warunków bytowych dla psów i kotów. Stopniowe zwiększanie się liczby schronisk wiązało się także z zaostrzaniem przepisów dotyczących opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Wprowadzenie bardziej restrykcyjnych norm i wytycznych dla jednostek samorządowych wymusiło na gminach organizowanie specjalistycznych placówek zajmujących się ochroną porzuconych zwierząt lub podpisywanie umów z podmiotami zewnętrznymi, które taką opiekę zapewniają.
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawnymi schroniska są nadzorowane przez Inspekcję Weterynaryjną.
Struktura własnościowa i organizacyjna polskich schronisk jest dość zróżnicowana. Placówki te można zasadniczo podzielić na trzy główne kategorie:
Schroniska komunalne (gminne) – prowadzone bezpośrednio przez samorządy lokalne lub na ich zlecenie przez inne podmioty. Zazwyczaj finansowane są z budżetów gmin, które odpowiadają za realizację ustawowego obowiązku zapewnienia opieki bezdomnym zwierzętom.
Schroniska prowadzone przez organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia) – najczęściej działają dzięki darowiznom, wolontariatowi i wsparciu społeczności lokalnych. Tego typu schroniska są zazwyczaj niewielkie, ale nierzadko wyróżniają się wysokim zaangażowaniem członków organizacji, wolontariuszy i darczyńców.
Schroniska prywatne – prowadzone przez firmy lub osoby prywatne, które współpracują z samorządami na podstawie umów, bądź utrzymują się z dotacji, darowizn i własnej działalności gospodarczej.
Nadzór nad placówkami opiekującymi się braćmi mniejszymi przeprowadza Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami (TOZ).
W praktyce różnice między poszczególnymi typami schronisk nie zawsze są wyraźne, ponieważ część placówek łączy w sobie cechy typowo samorządowe (finansowanie z budżetu gminnego) i pozarządowe (np. poprzez współpracę z wolontariuszami i różnymi fundacjami).
Każde schronisko musi dysponować odpowiednią infrastrukturą, która pozwala na zapewnienie zwierzętom właściwych warunków bytowych. Obejmuje to m.in.:
Boksy i wybiegi – dostosowane do liczby i gatunku zwierząt, z uwzględnieniem ich potrzeb ruchowych.
Pomieszczenia weterynaryjne – zapewniające możliwość kontroli zdrowia zwierząt, przeprowadzania zabiegów, szczepień i leczenia.
Magazyn na karmę i środki czystości – gwarantujący utrzymanie odpowiedniej ilości zapasów pożywienia i akcesoriów higienicznych.
Kadra zatrudniona w schroniskach to często kombinacja pracowników etatowych oraz wolontariuszy. Osoby zawodowo pracujące w schronisku odpowiadają za codzienną opiekę, karmienie, sprzątanie i prowadzenie dokumentacji, podczas gdy wolontariusze wspierają placówki w spacerach z psami, akcjach promujących adopcję oraz w zbiórkach na rzecz schronisk.
Choć liczba schronisk w Polsce rośnie, większość z nich wciąż boryka się z niedoborem środków finansowych i miejsc. Z uwagi na fakt, że ilość zwierząt trafiających pod ich opiekę wciąż jest wysoka, placówki stale potrzebują wsparcia w postaci karmy, leków, zabawek czy środków czystości. Brakuje też personelu, który sprostałby rosnącym wymaganiom codziennej opieki nad zwierzętami. Nie można zapomnieć, że schroniska nie tylko zapewniają zwierzętom podstawową egzystencję, ale też starają się znajdować im nowe domy. Akcje adopcyjne, kampanie edukacyjne i współpraca ze szkołami czy przedsiębiorcami to dodatkowe obszary działań, które wymagają dobrze zorganizowanych zespołów oraz stabilnych źródeł finansowania.
Wraz z wzrastającą świadomością społeczną w zakresie praw zwierząt i odpowiedzialnej opieki, można się spodziewać, że w kolejnych latach schroniska będą funkcjonować w nieco lepszych warunkach niż dotychczas. Potrzebny jest jednak dalszy rozwój współpracy między sektorem publicznym, organizacjami pozarządowymi oraz prywatnymi przedsiębiorcami. Tylko w ten sposób możliwe będzie zapewnienie stabilnego finansowania, wysokich standardów opieki i skutecznych akcji adopcyjnych.
Schroniska dla zwierząt w Polsce stanowią kluczową część systemu pomocy bezdomnym i porzuconym czworonogom. Choć ich liczba systematycznie się zwiększa, placówki nadal zmagają się z wieloma wyzwaniami – od niedoborów finansowych po ograniczoną infrastrukturę. Różnorodność form własności i sposobów funkcjonowania pozwala na elastyczne dostosowanie się do potrzeb lokalnych społeczności, ale wymaga także stałej współpracy i zaangażowania ze strony zarówno samorządów, jak i organizacji pozarządowych. Dzięki wspólnym wysiłkom i rosnącej świadomości społecznej, schroniska mają szansę rozwijać się w kierunku większej profesjonalizacji, a przede wszystkim – pomóc coraz liczniejszej grupie zwierząt w potrzebie.
Wypełnij formularz i wspieraj nasze
psy w schronisku
